Jaarverslag 2019

Voor de HV Zuidoost-Drenthe was het jaar 2019 een regulier jaar. Na het vertrek van penningmeester Ton Reuvekamp verminderde het aantal bestuursleden tot zes. Ton heeft tot de Algemene Ledenvergadering (AVL) op 15 april 2019 deel van het bestuur uitgemaakt. Vanaf 6 mei 2019 is Albert Oost uit Erica, Ton als penningmeester opgevolgd. Sinds de AVL van 15 april 2019 is er binnen het bestuur een vacature.

1. Bestuur vanaf 15 april 2019

Het bestuur kwam in 2019 tien keer in vergadering bijeen. Tot de Algemene Leden-vergadering op 15 april werden de bestuursvergaderingen afwisselend bij één van de bestuursleden in huis gehouden. Daarna vergadert het bestuur in één van de vergaderruimten in het gemeentehuis. De bestuursvergaderingen hadden een vast verloop. Belangrijke punt van bespreking tijdens de eerste vergadering in 2019 was meer activiteiten voor de leden. Verder werd aandacht besteed aan het in de lucht brengen van een eigen website en een facebookwebsite. Geleidelijk aan werd er binnen het bestuur een gerichte en meer over alle bestuursleden verdeeld takenpakket ingevoerd. Uitgangspunt is dat we het als bestuur meer samen doen en dat sommige al lang zittende leden op niet al te lange termijn kunnen worden vervangen door ingevoerde bestuursleden. Het bestuur vertegenwoordigde de vereniging bij tal van officiële gelegenheden, zoals ook allerlei activiteiten van de historische werkgroepen in onze gemeente.

Bestuur 21 januari 2019

Belangrijke bespreekpunt waren de beide websites, de digitalisering van de oude Kronieken. Ook werd aandacht besteed aan de organisatie van de Open Monumentendagen in september. Het thema in 2019 was ‘Plekken van Plezier’ Tenslotte werd er een begin gemaakt met een regeling voor een vrijetoegang naar het Museum van de Collectie Brands voor de leden van de HV Zuidoost-Drenthe.

Bestuur 28 februari 2019

Tijdens deze vergadering werd voor het eerst stilgestaan bij het al dan niet deelnemen aan activiteiten in het kader van 75 jaar bevrijding in 2020. Besloten werd om positief te reageren op een verzoek in die richting van de gemeente Emmen. Gedacht werd aan het uitgeven van een eigen boek met daaraan gekoppeld een symposium. Voor de website wordt geld beschikbaar gesteld voor het opnemen van een zoekfunctie. In 2019 vond er in Emmen geen UITmarkt plaats.

Bestuur 27 maart 2019

Albert Oost heeft alle oude Kronieken gedigitaliseerd. Via de website krijgen leden toegang tot deze erfgoedbladen van de vereniging. De subsidieaanvraag richting gemeente voor de OMD 2019 wordt vastgesteld en verder geleid naar het college van Emmen. Bert Finke wordt de nieuwe voorzitter van het ErfgoedNetwerk Emmen. Vanwege de vele overlappen heeft de HV aangedrongen op nader overleg. Deze taak werd uitbesteed aan de beide voorzitters.

Bestuur 6 mei 2019

Onze eerste bijeenkomst met de titel ‘Historische variatie op locatie’ vond op 6 april 2019 in de Joodse Synagoge van Coevorden plaats. Een week later werd de ALV 2019 gehouden. Het bestuur betreurt het dat voor beide bijeenkomsten de belangstelling tegenviel. Voor juni wordt een lezing in relatie met deelname aan de Veenlandexpress op 2 oktober op het programma gezet. De laatste activiteit doen we samen met de HV Carspel Oderen. De gratis toegang voor leden naar het Museum Collectie Brands is geregeld en gaat vanaf 1 september 2019 van start. Vermeldingswaardig is nog het initiatief van de broertjes Peter en Martin Kraan om de geschiedenis van de veldnamen in Emmen nader te duiden.

Bestuur 24 juni 2019

Het uitgeven van een boek over 75 jaar bevrijding van Emmen wordt in handen gegeven van Uitgeverij Drenthe uit Beilen. Sis Hoek en Gerben Dijkstra worden als schrijvers benaderd.

Bestuur 26 augustus 2019

Lezing over ‘Cultuurhistorie van de Slienermao (Delftlanden) in de Baptistenkerk De Bron in Bargeres is rond. Voor de presentatie van ons boek en het symposium werd de Hervormde Kapel in het Centrum van Emmen vastgelegd. De gemeente heeft voor de OMD 2019 € 2100, – beschikbaar gesteld. Van dit budget ging in 2019 € 120, – naar Erica en € 170, – naar Schoonebeek. Het grootste deel van de subsidie werd aan het uitgeven van het gratis programmaboekje besteed.

Bestuur 20 september 2019

Met dankbaarheid wordt teruggekeken op het succes van de OMD 2019 in Emmen. De HV was weer aanwezig op de Ouderendag op 2 oktober 2019 bij Van der Valk. Onze vereniging werkte twee woensdagmiddagen mee aan architerctuurwandelingen van het Esdal College. Ook waren we aanwezig op een bijeenkomst van het ErfgoedNetwerk Emmen op 30 oktober 2019.

Bestuur 21 oktober 2019

De Veenlandexpress en de lezing over de Slienermao kunnen beide bogen op een grote belangstelling. Beide waren interessant. Met betrekking tot de Open Monumentendagen besloot het bestuur om in het vervolg de organisatie en de subsidieaanvraag voor rekening en verantwoording van de HV Zuidoost-Drenthe te brengen. In 2020 wordt er een fietstocht georganiseerd door het Valtherbos. Onderdeel van deze tocht is een bezoek aan het joden hol bij Valthe. De ALV in 2020 wordt vervroegd en vindt nu op 10 februari plaats.

18 november 2019

In deze vergadering werd veel over de organisatie en het stroomlijnen daarvan gesproken. Waor koj weg of te wel Waor koj vot is een project van het ErfgoedNetwerk. Nadruk ligt op het bij elkaar brengen van collecties. De HV heeft wat haar collectie betreft niet veel te bieden. Het bestuur is van mening dat we meer te bieden hebben op het gebied van expertise.

16 december 2019

Lang is stilgestaan bij de voorbereiding van het activiteitenprogramma voor 2020. Onze oosterburen ‘verabschieden’ zoiets, wij stellen het gewoon vast. Zou de Duitsers denken dat ze er dan vanaf zijn. Binnenkort wordt om meerdere redenen de organisatie van de bezorging van de Kroniek tegen het licht gehouden. Het bestuur doet dat vanzelfsprekend in overleg met onze bezorgers. Op 11 april 1945 werd in de Grote Kerk van Emmen een interkerkelijke bidstond gehouden o.l.v. o.a. dominee Binnema. De HV loopt met plannen rond om dat te herhalen op 11 april 2020 op dezelfde plaats.

Het aantal leden (inclusief niet-betalende leden, zoals 18 ruilabonnementen voor zuster-verenigingen enz.) bedroeg op 01-01-2019 641. Op 31-12-2019 was dat aantal gedaald naar 638. In 2019 22 hebben we door werving en aanmelding 27 nieuwe leden ingeschreven. In het afgelopen jaar verloren we door overlijden en opzeggingen 30 leden. Op 31 december 2019 bedroeg het aantal leden (inclusief de niet-betalende leden) 638.

Jaarlijkse activiteiten

1. Vergaderingen en lezingen

Onze Algemene Ledenvergadering (ALV) op 15 april 2019 in het “Wijkcentrum Angelslo” werd redelijk bezocht. Instemming met gevoerde beleid en voorliggen-de jaarstukken. Afscheid van Ton Reuvekamp. Hij was zes jaar lang onze penningmeester. De na de pauze door ’t Aol Volk opgevoerde kledingshow viel bij de aanwezige leden prima in de smaak. De presentatie en de uitleg door Watze Steensma was levendig en zeer informatief. ’t Aol’ Volk heel erg bedankt hiervoor.

Op 6 april 2019 trokken vijftien leden onder het motto Historische variatie op locatie naar de synagoge in Coevorden. We werden daar door Dirkje Mulder-Boers ingevoerd in de geschiedenis van de Joodse bevolking in Drenthe. De lezing en de bezichtiging van de synagoge was in alle opzichten de moeite waard.

Op 27 juni 2019 verzorgde boswachter Erik Bloemink een lezing over het ontstaan, de natuurwaarden en het beheer van het Bargerveen. Als opmaat voor onze deelname aan een tocht met de Veenlandexpress op 2 oktober 2019 was de bijeenkomst geslaagd. Ook hier liet de opkomst te wensen over.

De themabijeenkomst op 10 oktober 2019 over de Slienermao werd zeer goed bezocht. Ruim tachtig mensen vonden de weg naar de Baptistenkerk ‘De Bron’ in de woonwijk Bargeres. Ook de gezochte promotionele samenwerking met erkende overlegpartners en andere organisaties in het aansluitende gebied van de Slienermao heeft aan deze goede opkomst bijgedragen. Op het programma stond: Een inleiding door Iris Koppert uit Gorredijk over ‘Hooicultuur vanaf de vroege Middeleeuwen tot de tijd van de ruilverkavelingen’ over het gebied van de huidige Delftlanden. Iris is op dit onderwerp afgestudeerd in 2017 bij professor Theo Spek aan de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Veldnamen en waterafvoer in en door de huidige Delftlanden’ door Jan Hadders (lid van de Historische Werkgroep Zuidbarge) uit het gelijknamige dorp. ‘Boeren in het ruilverkavelingsgebied Sleenerstroom (Zandzoom)’ door Inus Haasken uit Zuidbarge/Diphoorn. (ooit zelf boer aan de Zandzoom) en de oprichting van een Stadsboerderij in een eeuwenoud hooilandschap door Rick en Gert Jan Nijhoff uit Noordbarge. Wanneer de stadsboerderij van de gebroeders Nijhoff in gebruik is genomen, zal uw bestuur een bezichtiging aan dit fenomeen organiseren.

Op 2 december 2019 hebben we in de achterzaal van Café Groothuis genoten van inleidingen van Sis Hoek en Gerben Dijkstra als opmaat naar 75 jaar bevrijding in 2020. Sis heeft op een geheel eigen en indringende wijze enkele diep menselijke verhalen over de oorlog voor het voetlicht gebracht. Gerben zijn bijdrage was toegespitst op Jan Liebbe Bouma. Mr. J.L. Bouma was voor en tijdens de oorlog de burgemeester van Emmen. Tijdens de oorlog werd hij Commissaris. Het ‘van de Koningin’ was door de bezetters wijselijk weggelaten. Sis en Gerben zijn eveneens bezig met het door de HV Zuidoost-Drenthe uit te brengen boek in november 2020. Dat belooft een indrukwekkend werk te worden.

• Historische Cafés

Ruim veertig mensen hebben op 19 januari 2019 genoten van de inleidingen van Els van Gerwen en Marchien Brons tijdens ons eerste Historisch Café over het bibliotheekwezen in de gemeente Emmen. Het was gezellig maar ook zeer informatief. Alles kwam aan bod. Boeken die besmet waren geraakt verdwenen volgens Els in een speciale kist. Van deze boeken werd meestal nooit meer iets vernomen. De boekuitleen is tegenwoordig geautomatiseerd. Vroeger gebeurde dat met een ingenieus kaartjesstysteem. Het hoofd van de bibliotheek bepaalde in zijn eentje welk nieuwe boeken er in de collectie werden opgenomen. Thans gebeurt dat provinciaal door een commissie. Het was een secuur en soms ook een beetje saai werk. Maar daar stond het contact met echte boekenwurmen tegenover en dat vergoedde veel. Marchien was kort en duidelijk. De bibliotheek zal nog vele jaren een prominente plaats in onze maatschappij innemen. Een leerzame en gezellige middag.

Dat was het eerste en ook de laatste Historisch Café in het jaar 2019. Binnenkort wordt er overlegd met de Bibliotheek over de voortzetting van het fenomeen Historische Cafés in Emmen.

• Excursies

De titel van de busexcursies op 11 en 18 mei 2019 was ‘Beleef de Twentse Samenleving’. Het beukenlaantje bij het Stift van Weerselo kreeg een extra dimensie door de straling van de voorjaarszon. De omgeving van Twente verschilt van die van Drenthe. De boerderijen liggen er verscholen tussen de vele bosjes in een licht glooiend landschap. Opvallend waren de vele nog steeds volop stromende beekjes. Deze beekjes kwamen goed van pas bij de productie van textiel. Want bij dat proces werd veel water gebruikt. Na deze overvloed aan natuurlijke schoonheid werd de Twentse Stedenband bereikt. In het ruim tachtig duizend inwoners tellende Hengelo hadden de machinefabrikanten Stork en Dikkers in het begin van de twintigste eeuw het tuindorp ’t Lansink laten aanleggen. Het idee van tuindorpen kwam uit Engeland. De fabrikant van Sunlight was hier ooit mee begonnen. Naast fabrieksarbeiders woonde in dit tuindorp ook het hogere personeel. Indrukwekkend waren de vele variaties in woningtypen. Ook werd er een heus drie sterren hotel gebouwd. Een hotel dat nog steeds als zodanig functioneert. Pronkstuk is nog steeds het Tuindorpbad. ’t Lansink is nu een beschermd stadsgezicht en het personeel van Stork en Dikkers hebben al lang plaats gemaakt voor de ‘nieuwe rijken’. Na een korte blik op de Grolschveste -het stadion van FC Twente- en de Technische Universiteit Twente stond een bezoek aan de mooiste twintigeeuwse synagoge van Nederland in Enschede op het programma. Het overtrof de stoutste verwachtingen. Na de koosjere lunch in de feestzaal volgde een uitgebreide rondleiding. De excursiegangers werden ingewijd in de bijzondere gewoonten van het Joodse leven. Enschede heeft een moeilijke tijd achter de rug. Ze kregen na het vertrek van de textielindustrie ook de taak voor de invulling van de achtergebleven lege fabrieksterreinen voor hun kiezen. Met vallen en opstaan en vooral dankzij de positieve ontwikkelingen als gevolg van de aanwezigheid van de Technische Universiteit Twente, is hen dat gelukt. Ook prachtig was het door de woningbouwvereniging opgerichte tuindorp Pathmos met zijn Drentse buurt uit 1930. Maar ook de oude spinnerij van Jannink heeft nog altijd kasteelachtige allure. Vanzelfsprekend werd er ook een kort bezoekje aan de in 2000 door de vuurramp getroffen woonwijk Roombeek gebracht. Alles is nu hersteld en veel is vernieuwd. Met dank aan onze reiscommissie. Enschede was volgens de bekende in die stad geboren en getogen dichter

Willem Wilmink een Textielstad. Een gedicht van hem luidt

Het is het eindpunt van de trein

bijna geen mens hoeft er te zijn

bijna geen hond gaat zover mee

Enschede

• Kroniek

Ook de Kronieken waren in 2019 weer van uitstekende kwaliteit. Voor elk wat wils. En altijd dragen ze bij aan de verbreding en verdieping van de lokale historie. Eindredacteur Piet Naber heeft vele uren gestoken in de voorbereiding en afhandeling van de aangeboden artikelen. Het juni-nummer was buitengewoon door de 12 pagina’s grote bijdrage van Ben Nales over zijn buurtvereniging Boschoord. Het bestuur van de buurtvereniging had voor elk lid een extra Kroniek besteld. Ook de ‘op route zetters’ en de bezorgers worden van harte bedankt voor hun medewerking

• Bijzondere activiteiten/gebeurtenissen

   

• De geschiedenis vertelt

In de loop van 2019 zag Henk Jeurink zich door persoonlijk omstandigheden genoodzaakt onze rubriek ‘De Geschiedenis vertelt’ in de Zuidenvelder tijdelijk stil te leggen. Het aantal reacties nam opnieuw geleidelijk af. Dat heeft o.a. te maken met een toenemende concurrentie vanuit een ander weekblad in de regio. Op het internet zijn ook verscheidene websites met dit thema actief. We zijn overgegaan op het zelf verzorgen van meer achtergrondinformatie. De rubriek werd verzorgd door Henk Jeurink.

• Ouderendag

Wij waren ook in 2019 aanwezig op de jaarlijkse ‘Ouderendag‘ op woensdag 2 oktober bij Van der Valk langs de A37. Dit keer konden we weer nieuwe leden inschrijven.

• Erfgoednetwerk Emmen en Historische werkgroepen

Ook het afgelopen jaar stond in het teken van wisselingen in het bestuur van het Erfgoednetwerk Emmen. Bert Finke is hun nieuwe voorzitter geworden. De samenwerking van het Erfgoednetwerk met Museum Collectie Brands is versterkt. Onze vereniging is aangesloten bij het ErfgoedNetwerk Emmen.

De historische werkgroepen maken een gestage groei door. Er worden tal van nieuwe activiteiten op touw gezet. We constateren dat de belangstelling hiervoor groeiende is. Naast activiteiten worden er ook eigen krantjes uitgegeven en hebben sommige organisaties een eigen website ontwikkeld. Voor zover we waren uitgenodigd of op de hoogte waren heeft het bestuur aan diverse gebeurtenissen deelgenomen. In Noordbarge is op 12 oktober hun nieuwe boek ‘Noordbarge, het verhaal van zien bewoners’ onder grote belangstelling uitgebracht. Het mag een succes worden genoemd. De oplage van 1000 boeken is al bijna uitverkocht. In het kader van 75 jaar bevrijding in 2020 dragen ook de werkgroepen bijna overal hun steentje bij.

André Lambers heeft in t Aole Gemientehoes in Schoonebeek de Schoonebeker Pluim gekregen. De voorzitter van de Historische Vereniging Nei-Schoonebeek ontving de waarderingsprijs van de plaatselijke culturele raad uit handen van Emmer burgemeester Eric van Oosterhout. Lambers kreeg de Pluim voor zijn inzet om het historisch erfgoed in Nieuw-Schoonebeek en omstreken te beschermen en te behouden. Zo is hij momenteel betrokken bij het opzetten van het Pastoor Janning Museum in de voormalige pastorie van de Katholieke Kerk aan de Europaweg in Nieuw-Schoonebeek.

• Open Monumentendagen 2019

Er zijn veel belangstellenden op de evenementen tijdens het weekend van de Open Monumentendagen op 14/15 september afgekomen. De HV Zuidoost-Drenthe is van plan deze jaarlijks terugkerende gebeurtenis als kernactiviteit in haar jaarprogramma op te nemen. Vanuit het bestuur zijn Geert Schutrups, Peter Kraan en Albert Oost (financiën) belast met de organisatie. We willen alle erfgoedmedewerkers bedanken voor hun bijdrage aan het welslagen van dit weekend. Een bijzondere blijk van waardering gaat uit naar de medewerkers van de Historische Kring Erica, het jubilerende Industrieel Smalspoor-museum Erica en het museum ‘Zwaantje Hans-Stokman’s Hof’.

Slotopmerking

Voor de Historische Vereniging Zuidoost-Drenthe was 2019 een succesvol jaar.

Emmen 10 februari 2020,

Henk Jeurink, secretaris.

[1] Albert verzorgt tevens de ledenadministratie en is webmaster van de facebooksite van de HV Zuidoost-Drenthe

[2] Minno regelt de PR voor de Kroniek namens het bestuur.

[3] Gré is eveneens de webmaster van de website van de HV Zuidoost-Drenthe.

[4] Geert is primair verantwoordelijk voor de organisatie van de lokale Open Monumentendagen (OMD), tevens is hij landelijke vertegenwoordiger voor de gemeente Emmen.